کارآموزی برنامه نویسی + راهنمای قدم به قدم برای یک کارآموز برنامه نویسی

شاید شما هم به این فکر می کنید که پس از فارغ‌التحصیلی از رشته علوم کامپیوتر یا مهندسی نرم‌افزار،  فرصت ایده آلی دارید تا به عنوان کارآموز برنامه نویسی وارد بازار کار شوید. هرچند که شاید از دور این طور به نظر برسد که شرکت های برنامه نویسی در صنعت فناوری فرصت‌های زیادی را برای برنامه نویسان تازه کار و بدون سابقه که به دنبال موقعیتی در سطح پایه و کارآموزی هستند، ارائه می‌دهند. اما با درک پارامترها و شرایط بازار کار و همینطور چگونگی دستیابی به یک شغل در حد کارآموزی برنامه نویسی می‌تواند به شما کمک کند تا برای حرفه مورد نظر خود آماده تر شوید و شانستان را افزایش دهید. البته یادتان باشد که شما در طی این مسیر تنها نیستید و هرگز بحث رقابت سنگین برای دستیابی به اندک فرصت های مناسب(به ویژه در بازار کار ایران در شرایط فعلی) را نیز نادیده و دست کم نگیرید. در این مقاله درباره شرایط استخدام کار آموز برنامه نویسی، ترفندها و مهارت‌های مورد نظر و هرآنچه نیاز دارید، اطلاعات مهمی را به شما خواهیم داد و سعی میکنیم به سوالاتی که خیلی از شما دارید نیز پاسخ دهید. تعدادی از سوالات را هم در ادامه آورده ایم. پس تا انتها مقاله را مطالعه کنید و سوالاتتان در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید. 

برای یک کارآموز برنامه نویسی شرایط استخدام برنامه نویس مبتدی، تازه کار و بدون سابقه شغلی چگونه است؟

برای شروع کارآموزی برنامه نویسی باید تا چه حد به مهارت‌ها و زبان‌های برنامه نویسی مسلط باشم؟

سازمان‌ها قبل از استخدام برنامه نویس یا کارآموز برنامه نویسی، چه چیزهایی را ملاک انتخابشان قرار می دهند که باید روی آنها بیشتر کار کنم؟ 

۱- اصلا کار آموزی برنامه نویسی چه جور شغلی است؟

کار آموزی برنامه نویسی، موقعیتی برای برنامه نویسان و توسعه دهندگان نرم افزار است که معمولاً به تجربه کمی نیاز دارد و شامل شرح وظایف و مهارت های پایه ای و اساسی است. از آنجایی که کارآموزی برنامه نویسی، برای اغلب شما ممکن است اولین موقعیت برنامه نویس پس از کسب مدرک تحصیلی تان باشد، ممکن است صرفا با به کارگیری دانش نه چندان کاملتان که در دبیرستان و دانشگاه به دست آورده‌اید، بتوانید مهارت‌های عملی مورد نیاز برای موفقیت در آن شرکت را نیز حین دوره کارآموزی برنامه نویسی بیاموزید. در  طی این دوره که ممکن است بین ۱ تا ۶ ماه طول بکشد می بایست همزمان شبکه سازی کنید، تجربه خود را در کنار سایر افراد متخصص و احتمالا منتورها(اگر در آن سازمان چنین پوزیشن شغلی ای وجود داشته باشد که البته در اکثر مواقع چنین نیست) بالا ببرید و در کنار متخصصان با تجربه صنعت روی پروژه‌ها و تسک های ساده تا گاها دشوارتر کار کنید.

۲- مزایای کار آموزی برنامه نویسی

با توجه به حقوق بالای برنامه نویسان حرفه‌ای در سال‌های اخیر(به وبسایت indeed مراجعه کنید)، کارآموزی برنامه نویسی در شرایط فعلی برای افراد تازه کار می‌تواند یک موهبت باشد. به ویژه اگر با حقوق هم همراه باشد که چه بهتر! همچنین:

• رقابت نسبتا بالایی برای کارآموز برنامه نویسی بین کارآموزان وجود دارد که البته به همان میزان فرصت شغلی مناسب نیز بین آگهی های استخدامی یافت نمی شود(به طور متوسط برای هر فرصت شغلی کارآموزی بین ۵۰ تا ۲۰۰ رزومه در ماه از طریق سایت های استخدامی برای شرکت ها ارسال می شود). 
• شما را در برابر ماهیت بازار کار مقاوم‌تر می‌کند و شانستان را برای ورود به یک پوزیشن شغلی بهتر در آینده افزایش می دهد که البته دقت کنید که هرجایی را برای کارآموزی برنامه نویسی انتخاب کنید.
• به شما فرصت راهنمایی گرفتن افراد حرفه ای تر را می‌دهد که قطعا و حتما در شروع مسیر شغلی تان به عنوان یک برنامه نویس به آن بیشترین نیاز را دارید.
• پویایی و انگیزه شما را برای رشد و توسعه شغلی و فردی تشویق و پرورش می‎دهد.

که البته همه این ها زمانی است که شرکت و سازمان درستی را برای طی کردن یک دوره کارآموزی برنامه نویسی انتخاب کرده باشید. خب حالا برویم سراغ اصل موضوع و راهنمای ما برای یافتن یک دوره کارآموزی برنامه نویسی مناسب.

۳- چگونه یک دوره کارآموزی برنامه نویسی پیدا کنیم؟

پس از اخذ مدرک در رشته علوم کامپیوتر و سایر رشته‌های مرتبط یا بعد از پایان برنامه منتورینگ می‌توانید این پنج قدم را انجام دهید تا بتوانید یک دوره کارآموزی برنامه نویسی سطح بالا تر پیدا کنید:

۱. به دنبال فرصت های متنوع و  به روز باشید

هر ماه تعدادی از شرکت‌ها، دوره‌های کارآموزی پولی یا بدون حقوق را برای دانشجویان و فارغ التحصیلان جدید و مبتدی، ارائه می‌دهند. هدف از دوره کارآموزی برنامه نویسی قطعا جذب نیروی کار برای شرکت است نه اینکه به شما آموزش رایگان و بدون نتیجه ارایه دهند. اکثر دوره های کارآموزی، کارآموزان را تحت نظارت یک متخصص صنعت با تجربه قرار می‌دهند. در طول دوره کارآموزی برنامه نویسی، ممکن است به انجام تسک های خاص مشغول شوید. دوره کارآموزی می‌تواند به شما در ایجاد ارتباطات شبکه کمک کند. همچنین می‌توانید مهارت‌های تازه آموخته شده و دانش برنامه نویسی خود را در یک محیط واقعی تر استفاده کنید.

۲. به صورت مداوم شبکه سازی کنید

در طول دوره کارآموزی خود می‌توانید شروع به ایجاد ارتباطات حرفه ای مهم در زمینه برنامه نویسی کامپیوتر کنید. شبکه‌سازی می‌تواند به شما کمک کند تا درباره صنعت انتخابی خود اطلاعات بیشتری کسب کنید، با متخصصان این صنعت ارتباط برقرار کنید و به فرصت‌های توسعه حرفه‌ای دسترسی داشته باشید. علاوه بر این، مخاطبین شبکه شما ممکن است فرصت های شغلی را با شما به اشتراک بگذارند یا در مورد روندهای این صنعت به شما اطلاع دهند که می‌تواند به شما در به روز بودن مهارت‌های شما کمک کند.

همچنین می‌توانید در رویدادهای مختلف شرکت کنید تا با متخصصانی که در صنعت شما کار می‌کنند ملاقات کنید. برای گسترش شبکه خود، رفتن به نمایشگاه‌های کار و استخدام در رویدادها را نیز گاها در نظر بگیرید. این رویدادها به کارفرمایان کمک می‌کند تا با کارمندان بالقوه‌ای که مهارت‌ها و تجربه‌شان با موقعیت برنامه‌نویسی مدنظر آنان مطابقت دارد، ارتباط برقرار کنند. می‌توانید رویدادهایی متمرکز بر متخصصان فناوری یا رویدادهایی که شرکت‌های فناوری محلی در حال استخدام هستند را جستجو کنید.

۳. رزومه خود را با پروژه ها و پرتفولیوی قوی تر مدام بهتر کنید

یک رزومه موثر تمام مدارک و تجربه کاری شما در صنعت برنامه نویسی را خلاصه می‌کند. می‌توانید رزومه خود را با استفاده از زبان مختصر و پیروی از یک الگو بهبود بخشید تا مطمئن شوید که از یک قالب ثابت استفاده می‌کنید. این می‌تواند به خواندن رزومه شما کمک کند، که ممکن است مدیران منابع انسانی را تشویق کند تا رزومه شما را بررسی کنند و برای مصاحبه با شما تماس بگیرند.

در محتوای رزومه خود، بر مهارت ها و آموزش برنامه نویسی کامپیوتر خود تمرکز کنید. روی هر شغل یا تجربه کارآموزی که مربوط به موقعیتی است که برای آن درخواست می‌کنید، تمرکز کنید. به عنوان مثال، رزومه شما می‌تواند شامل شرکت در یک برنامه منتورینگ برنامه نویسی (چه فرانت اند چه بک اند و چه هر حوزه شغلی دیگر) باشد یا یک کار برنامه نویسی داوطلبانه برای یک موسسه خیریه محلی!

۴. برای کارآموزی برنامه نویسی با استفاده از وب سایت های شغلی درخواست دهید

بعد از اینکه شبکه خود را ساختید و رزومه خود را بهبود بخشیدید، می‌توانید شروع به ارسال رزومه خود برای موقعیت های برنامه نویسی سطح ابتدایی حتی برای برای کارآموزی برنامه نویسی کنید. استفاده از وب سایت‌های آگهی دهنده نظیر جابینجا، جابویژن و کاربوم، به شما این امکان را می‌دهد که به سرعت درخواست ارسال کنید، که ممکن است روند جستجوی شغل شما را تسریع کند. با مواد درخواستی خود، به یاد داشته باشید که رزومه خود و نامه‌ای مبنی بر ابراز علاقه شما به این موقعیت را بگنجانید که البته این نامه اختیاری است اما کمک کننده است. همچنین می‌توانید از مخاطبین شبکه خود برای معرفی کردن شما به دیگران کمک بگیرید. افراد حرفه‌ای می‌توانند به مدیران استخدام اطمینان بیشتری بدهند تا تجربه کاری شما را تأیید کنند.

۵. پیشنهاد داوطلب شدن یا کمک در یک پروژه

برای تشویق یک کارفرمای محافظه کار، به بررسی درخواست شما، می‌توانید داوطلب شوید تا روی یک پروژه کوچک کار کنید. کار داوطلبانه همچنین به شما این امکان را می‌دهد که تجربه جمع آوری کنید و شبکه خود را گسترش دهید. همچنین به یک کارفرمای احتمالی اجازه می‌دهد تا نحوه عملکرد شما را در یک محیط کاری مشاهده کند. این به آن‌ها کمک می‌کند تا قبل از اینکه تصمیم بگیرند شما را استخدام کنند، تعیین کنند که چه مهارت‌ها و شرایطی را می‌توانید ارائه دهید.

کار داوطلبانه همچنین می‌تواند به شما در بهبود رزومه خود با تجربه کاری مرتبط کمک کند. کارفرمایان بالقوه ممکن است تلاش های داوطلبانه شما را نشانه‌ای از اخلاق کاری خوب و اشتیاق شما به صنعت برنامه نویسی بدانند. این می تواند به شما کمک کند تا اولین شغل خود را به عنوان کارآموز برنامه نویس دست و پا کنید. البته مواظب باشید که در طی این مدت کارفرما از شما بیگاری نکشد و بیش از یک تسک داوطلبانه و رایگان برایش انجام ندهید!

۴- انواع مختلف فرصت های شغلی برای یک کارآموز برنامه نویسی

شروع سفر برنامه نویسی می‌تواند ترسناک باشد، اما نگران نباشید. راه های زیادی برای شروع مسیر شغلی برنامه نویسی از طریق دوره کارآموزی وجود دارد. شما می‌توانید خودتان مطالعه کنید، n سال از عمرتان را به دانشگاه بروید یا بلافاصله در یک برنامه منتورینگ برنامه نویسی اختصاصی شرکت کنید.

اکنون، با فرض اینکه در یکی از این مسیرها برای شروع مسیر برنامه نویسی قدم گذاشته‌اید، باید بدانید که مشاغل مختلفی وجود دارد که می‌توانید واردشان شوید. اما دانستن اینکه به کدام سمت بروید قطعا دشوار است. اما خبر خوب این است که این دشوار بودن کاملا طبیعی است و طبق تجربه ما ۹۰ درصد افراد در شروع این مسیر با چالش و سختی های مختلفی مواجه می شوند. ما برخی از متداول ترین مشاغلی را که یک کارآموز برنامه نویس به دلخواه یا به ناچار به سمت آنها کشیده می‌شود، را فهرست  کرده ایم:

۱. توسعه دهنده وب تازه کار

تا‌کنون، این رایج ترین مسیری بوده است که کارآموزان برنامه نویسی در ایران به سمت آن رفته اند. توسعه دهندگان وب از زبان‌های برنامه نویسی مانند HTML ،CSS، جاوا اسکریپت و Ruby on Rails برای کدنویسی برنامه‌ها و وب سایت ها استفاده می کنند. برای اینکه این برنامه‌ها و وب‌سایت‌ها کار کنند، کارآموز باید کدی را برای قسمت فرانت اند(Frontend) و بک‌اند(Backend) بنویسد تا برنامه‌ها و وب‌سایت‌هایشان به درستی کار کنند. تخصص در کدنویسی بک اند یا فرانت اند هر یک به نوبه خود سودمند است زیرا کار مورد نیاز متفاوت است، بنابراین، ضروری است که هر دو را طی ماههای آتی تجربه کنید و تصمیم بگیرید که کدام یک برای شما مناسب‌تر است. مثلا اگر به زیبایی شناسی یا تجربه در طراحی گرافیک توجه داشته باشید، ممکن است به سمت توسعه front-end متمایل شوید. که البته هر دو حقوق خوبی دارند.

۲. طراح وب تازه کار

همانطور که ممکن است حدس بزنید، طراحان وب، فقط ظاهر سایت را طراحی می‌کنند و لزوما برنامه نویس نیستند. آن‌ها به اجزای بصری وب سایت‌ها می‌پردازند و آن‌ها را مطابق با آنچه که مشتری آن‌ها برای انجام آن نیاز دارد تنظیم می‌کنند. باید چشم دقیقی برای جزئیات داشته باشند و بدانند چه زمانی باید خلاق باشند. اگر دوست دارید تا جایی که ممکن است از نظر زیبایی شناختی دلپذیر باشد، ممکن است به سمت کارآموزی طراحی وب متمایل شوید. یا، ممکن است طراحی وب را دوست داشته باشید زیرا به شدت به کدنویسی وابسته نیست. طراحان وب معمولاً از HTML و CSS نیز استفاده می کنند.

لازم شد که بدانید طراحی وب با توسعه فرانت اند کاملا متفاوت است. طراح وب وظیفه ظاهر وب سایت را بر عهده دارد در حالی که توسعه دهنده فرانت اند وظیفه اجرای آن را بر عهده دارد. اگرچه، گاهی اوقات، اگر تیم کوچک باشد، یک کارآموز توسعه‌دهنده فرانت‌اند ممکن است روی طراحی وب نیز کار کند که قطعا به خاطر کمبود نیرو و کوچک بودن آن شرکت است و چنین کاری اصلا رایج نیست.

۳. تحلیلگر داده تازه کار

تحلیلگران داده‌، داده‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند. آن‌ها مجموعه داده‌ها را جمع آوری و تفسیر می‌کنند تا به یک سوال پاسخ دهند یا یک مشکل را حل کنند. شما زمان زیادی را با داده هایی که سفارش می‌دهید سپری خواهید کرد، بنابراین باید آن را به خوبی درک کنید تا به طور واضح و مختصر با مشتریان خود ارتباط برقرار کنید. بهتر است اغلب از صفحات گسترده مانند Excel یا Sheets و زبان‌های برنامه نویسی مانند SQL،R یا Python برای انجام وظایف خود استفاده کنید. دستمزد شما به عنوان کارآموز تحلیل گر داده هم بستگی به این دارد که در چه حوزه‌ای می‌خواهید تحلیلگر داده باشید (پزشکی / بهداشت و درمان، بازاریابی، تجارت، عملیات، اطلاعات). کلا چون این حوزه خودش یک دنیای دیگری است در این مقاله نمی شود بیش از این بدان پرداخت.

۴. فریلنسر و پروژه زن دور کار

به عنوان یک کارآموز فریلسنر و پروژه زن! می‌توانید از هر جایی که می‌خواهید و هر زمانی که می‌خواهید کار کنید. یک برنامه نویس یا یک کارآموز کدنویس که به صورت پورژه ای با مشتریان برای توسعه نرم افزار یا برنامه‌های کاربردی برای نیازهای خاص آن‌ها کار می‌کند، نیاز است در هر زبان یا زمینه‌ای از برنامه نویسی که می‌خواهد تخصص کافی داشته باشد. علاوه بر این، اگر پروژه مورد علاقه شما نیست یا آنطور که برای کار مورد نیاز انتظار داشتید، حقوقی پرداخت نمی‎شود، مجبور نیستید آن را قبول کنید. اما حین کارآموزی و شروع کار شاید چاره ای جز بیگاری برای سایر افراد را نداشته باشید! در مورد حقوق و دستمزد هم شرایط کاملا متفاوت خواهد بود. این به تعداد قراردادهایی که می‌گیرید و صد البته به قدرت مذاکره و چانه زنی شما در هر پروژه هم بستگی دارد.

۵- برای شروع کارآموزی باید تا چه حد به زبان‌ها و مهارت‌های برنامه نویسی مسلط بود؟

افراد متقاضی کارآموزی برنامه نویسی، به طور قطع برنامه نویس حرفه‌ای نیستند(جواد خیابانی!)، معمولاً فارغ التحصیلان جدید علوم کامپیوتری یا مهندسی نرم افزار هستند که مهارت‌های خود را در سطح ابتدایی گذرانده‌اند و سازمان‌ها نیز از این موضوع مطلع‌اند و انتظار ندارند به همه زبان‌های برنامه نویسی و اصول و مهارت‌های فنی به طور کامل تسلط داشته باشند(که البته در بازار کار ایران بارها با چنین پارادوکسی مواجه می شوید. به قول معروف نمیخوای برو)، آنچه که شرکت ها از یک کارآموز برنامه نویسی انتظار دارند با توجه به پوزیشن شغلی اش در زیر خلاصه شده است. شما سرنخ را بگیرید و تا انتها دنبالش کنید:

• تسلط نسبی به مفاهیم و مبانی برنامه نویسی.
• آشنای با تعدادی از حوزه‌های کاری، علوم ریاضی و زبان‌های برنامه نویسی(که این رو خودشون هم شاید ندونن چیه!)
• تسلط نسبی بر یکی از زبان‌های برنامه نویسی سمت فرانت اند یا بک اند مثلا: جاوا اسکریپت، پی اچ پی و…
• توانایی حل مسئله و داشتن مهارت تحلیلی
• درک اساسی از علوم کامپیوتر و داشتن مهارت نسبی کامپیوتری(که باز این هم مبهمه)
• داشتن مهارت نسبی در زمینه HTML یا CSS (الزامی نیست)
• داشتن تجربه قبلی با پایتون یا سی پلاس پلاس یا موارد مشابه (الزامی نیست)
• علاقه به یادگیری ++C (بیشتر برای حوزه های مرتبط با دیتا ساینس یا بک اند)

اگر این مهارت‌ها را نیز داشته باشید، شانس جذب و استخدام تان به عنوان کارآموز برنامه نویس بالاتر هم می رود!

1. علاقه‌مند به یادگیری
2. دانستن زبان انگلیسی: به این علت که اغلب منابع و رفرنس‌ها در این زمینه به زبان انگلیسی هستند. بنابراین میزان تسلط شما به زبان انگلیسی تاثیر خوب و زیادی بر پذیرفته شدن شما دارد.
3. ترجیحاً سن کمتر، اما مهارت و علاقه بیشتر: یکی از فاکتورهای پراهمیت در استخدام کارآموز برنامه نویسی است. چرا که معمولاً کارآموز باید زمان زیادی را صرف یادگیری و کسب تجربه عملی کند.
4. داشتن پشتکار: در مسیر سرشار از ندانسته‌ها و موضوعات سخت و غیرقابل حل ، اگر پشتکار و انگیزه کافی هم نباشد، نمی‌توانید این مسیر را تا انتها طی کنید.
5. توجه به جزئیات و توانایی حل مسائل: مهارت دیگر، توجه و دقت برنامه‌نویس به جزئیات است. حتی کوچکترین اشتباهات در برنامه نویسی، می‌تواند اثرات قابل توجهی روی خروجی داشته باشد. 

۶- جمع بندی و پاسخ به ۲ سوال مهم

خب تقریبا به انتهای مقاله رسیدیم. اما برای اینکه ما به کارآموزان اهمیت خاصی می دهیم تعدادی از سوالات رایج را نیز در ادامه مقاله پاسخ می دهیم. همچنین اگر سوال یا نظری دارید حتما در قسمت کامنت ها برای ما بنویسید تا از پاسخ های جذاب ما بی بهره نمانید!

سوال ۱: برای استخدام شدن به عنوان کار آموز برنامه نویسی، به چه تحصیلات و پس و پیش نیازی احتیاج است؟

برای ورود به این فرصت شغلی، تحصیل در رشته‌های علوم کامپیوتر یا سایر رشته‌های مرتبط برای پذیرفتن شما کفایت می‌کند. حتی بسیاری از شرکت‌ها، پس از گذراندن 2-3 از تحصیل و در دوران دانشجویی هم کارآموز جذب می‌کنند. اگر هم رشته تحصیلی‌تان غیرمرتبط بوده است، گذراندن برنامه های منتورینگ تخصصی برایشان کافیست. به شرطی که نمونه کارها را به خوبی در رزومه تان گنجانده باشید. و سپس حضور موفق در مصاحبه مربوطه به استخدام شدت شما به عنوان کارآموز برنامه نویسی در آن شرکت بسیار کمک می‌کند.

سوال ۲: شرکت در بوت کمپ های استخدامی را توصیه می کنید یا یک برنامه منتورینگ؟

یکی از روش‌های موفق تر شدن در استخدام شدن(جمله سنگینی شد)، شرکت در بوت کمپ استخدامی است که مهارت جویان با شرکت در این دوره‌ها و گذراندن آنها در انتها می‌توانند وارد بازارکار شوند(گفتیم می توانند، نگفتیم می شوند. دقت کنید)

دانشجویان بوت کمپ برنامه نویسی پس از گذراندن کامل دوره می‌توانند به شرکت‌های درخواست دهنده کارآموز معرفی شوند و استخدام کار آموز برنامه نویسی از سمت ارائه دهنده دوره اتفاق بیوفتد(در بسیاری از مواقع چنین است).

با وجود رشد تصاعدی تقاضا برای استخدام کار آموز برنامه نویسی، متاسفانه یا خوشبختانه رقابت سنگینی بر این فضای کاری حاکم است، بنابراین، شرکت‌های بزرگ ترجیح می‌دهند به جای افراد کاملاً بی‌تجربه و مبتدی، افرادی را جذب کنند که هم مهارت بیشتر و هم چند ماه سابقه عملی داشته باشند.

بنابراین، اگر میخواهید بیش از یادگیری بر سابقه کار و رزومه تان کار کنید یک برنامه منتورینگ که در آن در کنار منتورهای متخصص از همان ابتدا مشغول انجام تسک و پروژه شوید و همزمان روی مهارت های فردی تان نیز کار کنید انتخاب به مراتب متناسب تری است. البته اگر قصدتان برای ورود به بازار کار یا حتی مهاجرت شغلی جدی است. که ضمن بهبود و ارتقاء مهارت شما، فرصت جذب شما توسط سازمان‌ها را بالا می‌برند.